ADHD heeft nadelen en vooral ook voordelen!

AD(H)D

Auteur(s): Wiebe Zijlstra | 17 september 2016

Een groot probleem van ADHD is, dat de naam stigmatiserend is. ADHD staat voor Attention Deficit Hyperactivity Disorder‎. Deze naam duidt zowel op een tekort als op een stoornis. Als je de diagnose ADHD krijgt, loop je het risico terecht te komen in de klauwen van de medische wereld, die deze aandoening wil behandelen. Maar waarom zou een aantal eigenschappen, die dan weliswaar als afwijkend worden gezien, er niet mogen zijn? (Lees daar waar ADHD staat ook ADD)

Laat ik vooropstellen dat ik geen medicus ben. Ik ben slechts een ervaringsdeskundige. En ik spreek hierboven bewust van eigenschappen.
Het is nog niet eens zo lang geleden dat er in de medische handboeken niets te vinden was over ADHD. Ben je nu ADHD’er, in die tijd was je gewoon een beetje een druk, lastig en wat vreemd persoontje. Maar als je als braaf welopgevoed kind probeerde de slechte ADHD-eigenschappen te verbergen, had je er meestal weinig last van. Dan werd je geaccepteerd door je omgeving en daar was de kous mee af. Als je als puber op de middelbare school een paar keer bleef zitten (dat kon toen nog), dan schreef men dat so wie so toe aan een beperkte intelligentie en daar was een brede consensus over. Was je als volwassene wat moeilijk in de omgang of kon je soms erg uit je slof schieten, dan was het gewoon tijd een iets aan je eigen opvoeding te gaan doen. En het is ontegenzeggelijk waar, tegenover als die wat lastige eigenschappen stond vaak een aantal positieve eigenschappen, die de meeste mensen niet hadden. En dat is de andere kant van de medaille die nu ADHD heet.

De voordelen van ADHD

Bij iemand met ADHD is de prikkelregulatie in de hersenen écht anders dan gemiddeld. Niet beter of slechter, maar anders. Er vallen ADHD‘ers andere zaken op. Schijnbaar onbelangrijke details kunnen zomaar de (on)verdeelde aandacht krijgen. Of dat een probleem is, is contextafhankelijk. Dat betekent dat het in de ene situatie als nadeel en in de andere als voordeel beleefd kan worden. De kunst van omgaan met ADHD zit dus vooral in het feit, dat je voor jezelf een context kunt creëren, waarin de eigenschappen van ADHD in je voordeel werken.
Laten we daarom eerst een rijtje maken van eigenschappen van ADHD ‘ers, en zien hoe de afwijkende eigenschappen positief gebruikt kunnen worden:

Hyperfocus: Als iemand met ADHD goed geprikkeld wordt of iets erg interessant vindt, kan hij of zij dit met volle kracht een lange tijd volhouden en dan ook grote resultaten in een relatief korte tijd boeken.
Creatief: Veel ADHD‘ers staan er om bekend, dat ze zeer creatief zijn. In de creatieve beroepen als schrijven, schilderen, musici, filmmakers, ontwerpers, zijn veel ADHD’ers te vinden.
Pragmatisch: ADHD’ers zijn over het algemeen zeer pragmatisch en daardoor goed in problemen oplossen. Vooral onder stress, hoe meer prikkels hoe beter. Snel alle oplossingen analyseren en eventueel om het probleem heen denken, dat kunnen de meeste mensen met ADHD goed.
Veerkrachtig: Het leven van een ADHD’er kent over het algemeen veel diepe dalen en hoge pieken. Herstel uit een diep dal is er gelukkig vaak en snel.
Intuïtie: Door alle prikkels is er een vaak een sterke intuïtie aanwezig bij mensen met ADHD. Wegens het hoge tempo van de verwerking van zaken in de hersens, zijn ze vaak bliksemsnel in het aandragen van oplossingen.
Fantasie: Door het hoge inlevingsvermogen en het veel waarnemen van verschillende zaken heeft een ADHD’er ook een grote fantasie met als gevolg dat hij of zij met de leukste ideeën komt!
Empathie: Veel empathie, omdat mensen met ADHD / ADD veel tot alle prikkels binnen krijgen, hebben ze ook een groot inlevingsvermogen.
Humor: Een persoon met ADHD lacht over het algemeen graag en makkelijk, fijn om bij je te hebben!
Impulsief: Eerst doen en dan denken… Is soms een nadeel, maar vaak ook een prima reactie.

Het aanpassen van je context in de praktijk

Zoals gezegd is het van belang voor jezelf een goede omgeving te creëren, waarin de eigenschappen van ADHD vaak in je voordeel uitpakken. Cruijff zei tenslotte al, dan ieder nadeel zijn voordeel heeft. Daarom een aantal tips om dit in de praktijk te brengen:

Zorg dat je afwisselend werk hebt, waarbij je vooral eigen baas bent en waarbij je continu wordt uitgedaagd. Dat kan variëren van directeur, artiest, adviseur, politicus, coureur of projectmanager. Kies niet voor werkzaamheden die continu een goede prestatie eisen. Je kunt dan leven van hyperfocus naar hyperfocus en je creativiteit, intuïtie en pragmatisme zorgen ervoor dat je kunt vlammen en dan een zeer hoog niveau haalt.
Zorg voor een partner in je leven en in je werk die sterk complementair is en met wie je al je plannen en ideeën bespreekt. Die partner denkt voordat jij doet, kan bijsturen als jij weer doordraaft en die kan je zaken uit handen nemen, waar je niet goed in bent.
Wees je ervan bewust, dat andere een aantal eigenschappen niet bezitten, die jij wel hebt. Jij ziet verbanden, gebruikt je fantasie en intuïtie en daarom loop je vaak veel te ver voor de muziek uit. Presenteer je ideeën daarom stapje voor stapje en maak geen gedachtesprongen. Het moeilijkste hierin is dat bij anderen niet direct oplossingen opborrelen als er zich een probleem voor doet. Misschien gek voor jou, maar de meeste mensen missen dit vermogen nu eenmaal.
Als je productief moet zijn, zorg dan voor een omgeving waar prikkels zoveel mogelijk voorkomen worden. Doe dit dan alleen en op een incourant tijdstip, waarop de telefoon, e-mail en social media doorgaans slapen.
Ga niet piekeren als iets niet lukt. Kies dan snel voor een plan B, C of D. Door je ADHD heb je wel zoveel alternatieven beschikbaar om je doel te bereiken, dat het helemaal niet erg is als je je oorspronkelijke plan moet vergeten.
Medicijnen om ADHD te onderdrukken heb je alleen nodig om uit een negatieve spiraal te komen. Gebruik ze om goede gewoontes aan te leren en in te slijten en om je context te veranderen, zodat je daarna zonder je medicijnen weer de beschikking hebt over het volledige arsenaal aan mogelijkheden die ADHD nu eenmaal biedt.

Blij zijn met ADHD

Natuurlijk loopt ADHD vaak als een rode draad door iemands leven. Vaak kost het veel tijd en moeite om je context zo in te richten, dat je goed gebruik kunt maken van de voordelen die ADHD biedt.
Ben je nu een volwassen ADHD‘er, dan moet je het geluk hebben gehad dat de situatie waarin je hebt verkeerd, een goede context heeft gevormd voor ADHD. Als dit nu een keer niet het geval is, dan zul je je talent moeten gebruiken om je context te veranderen.
Natuurlijk weet ik maar al te goed, dat je behoorlijk last kunt hebben van ADHD. Het is chronisch, dus als je met de extra eigenschappen die ADHD biedt, niet uit de voeten kunt, dan heb je een probleem. Permanent onderdrukken met medicijnen is mijns inziens geen optie. Die medicijnen hebben immers vaak ongewenste bijverschijnselen, zoals het onderdrukken van de extra vermogens, want helaas kunnen medicijnen het verschil niet zien tussen goede en slechte eigenschappen van ADHD en zijn ze ook niet gevoelig voor context. Daarom vormen ze slechts een tijdelijke oplossing voor het realiseren van een verandering, waarna je kunt profiteren van wat ADHD biedt. En eigenlijk is het jammer dat degene die de diagnose ADHD stelt, niet tegen je zegt: “Gefeliciteerd mevrouw/meneer! U heeft ADHD. Lang niet iedereen is geboren met dit vermogen!”
Het kan soms lang duren voordat je het positieve van ADHD hebt ontdekt. Met dit artikel hoop ik anderen te helpen dit toch snel te doen. Zeker als je gediagnosticeerd bent als ADHD’er is het van belang om heel bewust een keuze te maken of je het wilt zien als een kans of als een bedreiging.

Heb jij last van een druk/vol hoofd? Wil jij hiermee leren omgaan? Neem contact met mij op voor een afspraak. Misschien is Vollehoofdenbegeleiding iets voor jou.