Leven met een AD(H)D partner in je relatie
Een relatie waarin een van de partners ADHD heeft, wordt meestal gekenmerkt door ontzettend veel spanningen. Wanneer het aankomt op samenwerking en emotionele stabiliteit, zijn ADHD'ers zijn geen eenvoudige mensen om mee om te gaan. De uitwerking die zij hebben op hun partner leidt vaak tot onderlinge machtsstrijd en conflicten. Wanneer jij en je partner een zgn. ADHD relatie hebben, kunnen de volgende richtlijnen nuttig zijn. De aanwijzingen hieronder zijn een goed uitgangspunt voor gerichte communicatie. Lees ze samen hardop voor. Pauzeer na elke suggestie. Denk na, en bespreek hoe deze kan worden ingepast in jullie relatie. De sleutel tot succes is problemen eerlijk met elkaar bespreekbaar te maken en af te rekenen met de machtsstrijd. Haak niet af. Er is zo veel te winnen!
Wees zeker van een betrouwbare diagnose
Er zijn veel omstandigheden die symptomen van ADHD gedrag kunnen veroorzaken, van te veel koffie tot borderline persoonlijkheidsstoornis, angststoornis, schizofrenie, organische hersenbeschadiging, alcoholisme, chronische hypomanie, bipolaire stoornissen (manisch-depressiviteit) tot een slecht werkende schildklier.
Toevoeging Verrijk je Relaties: "Zelf had ik een echtpaar waarvan ik een vermoeden had van ADHD en of autisme omdat de man o.a. altijd maar een vol hoofd had en in de communicatie snel afgeleid was. Verder had hij een kort lontje en werd volgens zijn vrouw heel snel enorm boos. Uiteindelijk bleek (diagnostische test GGZ) dat er sprake was van verlaat verlies door een trauma in het verleden. Zie mijn blog kenmerken verlaat verlies. Er zijn altijd ook nog andere dingen die meespeelden in de partnerrelatie zoals hechting. Maar dat valt buiten het onderwerp waar dit artikel over gaat".
Voordat je begint met een ADHD behandeling, laat de psychiater dan vaststellen dat je werkelijk ADHD hebt en niet iets anders. Zodra je zeker bent van de diagnose, leer dan zo veel mogelijk over ADHD. Hoe meer jij en je partner erover weten, hoe eenvoudiger het wordt elkaar te helpen. De eerste stap in het omgaan met ADHD is educatie.
Doorbreek het ingeslepen patroon van rommelmaker en opruimer.
Het is namelijk niet de bedoeling dat de niet-ADHD'er hoofdverantwoordelijk is voor de orde in het huishouden. Maak een gedetailleerde takenlijst (wellicht van dag tot dag en van uur tot uur) en hou je allebei aan de afspraken.
Reken af met dader slachtoffer rollen
ADHD'ers voelen zich snel een hulpeloos slachtoffer dat is overgeleverd aan de genadeloze handen van zijn/haar niet ADHD partner. Iemand met ADHD heeft veel aanmoediging en structuur nodig, en de partner kan hier een belangrijke bijdrage in leveren. Maar zorg ervoor dat openlijk wordt besproken wat en waarom er iets gebeurt. Hiermee voorkom je dat aanmoediging en structuur wordt uitgelegd als bemoeizucht en gezeur.
Vermijd het meester slaafmodel
Dit lijkt op een andere punt van deze pagina, maar hier voelt de niet ADHD'er zich vaak de slaaf van zijn/haar partners ADHD. Hij/zij voelt zich absoluut niet goed bij het idee dat het slagen van de relatie op zijn/haar schouders rust. De niet-ADHD'er kan de ADHD-symptomen ervaren als een serieuze bedreiging voor de relatie, als een dagelijkse ontwrichting van wat had kunnen zijn en wat ooit was: een liefdevolle verbintenis.
Breek met de sado-masochistische routine waarin jullie je bevinden
Vanuit de tijd voor de diagnose werd gesteld, houden koppels met ADHD zich veel bezig met aanval en tegenaanval. Waar jullie rekening mee moeten houden is dat 'vechten' uiteindelijk 'goed' gaat aanvoelen, omdat het zo vertrouwd wordt. ADHD is prikkelend: er is voor beide partners altijd wel een reden geïrriteerd te raken en hierdoor ruzie te maken. Probeer echter je woede te verplaatsen van de persoon naar de ADHD. Zeg "Ik haat ADHD", in plaats van "Ik haat jou", of zeg "Ik word gek van die ADHD", in plaats van "Jij maakt me gek".
Laat de organisatie over aan degene die het best kan organiseren
Het heeft absoluut geen zin je tijd en humeur te verdoen met iets wat je niet (goed) kunt. Ben je bijvoorbeeld slecht in boekhouden, doe de boekhouding dan niet. Heb je absoluut geen kijk op wat voor cadeautje je voor je jarige nichtje moet kopen, laat dit dan aan je partner over. Zie het als het grote voordeel van een stel zijn. Je hebt een ander die je kan helpen met dingen waarin je zelf minder goed bent. Zorg er alleen voor dat hetgeen de ander doet in plaats van jou, voldoende wordt gewaardeerd, opgemerkt, en beantwoord met tegenprestaties.
Pas op voor de gevaren van leiderschap, dominantie en onderwerping
Deze liggen op de loer in veel relaties, en in het bijzonder in die met ADHD. Stop de concurrentiestrijd en probeer jullie rollen duidelijk te maken, zodat jullie kunnen gaan werken aan samenwerking.
Knip de rode draad van negativiteit door
Veel ADHD'ers berusten al heel lang in de houding "Er is voor mij toch geen hoop". Dit gevoel kan overslaan op de partner. Zwartkijken en doemdenken is een bijtende kracht die de ADHD-behandeling tegenwerkt. Het lijkt op een repeterend cassettebandje dat meedogenloos, onverzoenlijk en oneindig door het brein van de persoon met ADHD speelt, elke dag opnieuw. De volgende gedachten spelen steeds door het hoofd: "Je kunt het niet", "Je bent slecht", "Je bent dom", "Je bent gek", "Je bent a-sociaal", "Het lukt toch niet", "Kijk eens naar alle gemiste kansen", "Het is gedoemd te mislukken". Niet alleen wanneer iets echt fout gaat, spelen deze gedachten, maar ook tijdens een normale zakelijke bijeenkomst, tijdens een autorit naar huis of tijdens het vrijen. Het is heel moeilijk romantisch te zijn, wanneer het hoofd overloopt van negatieve gedachten. De gedachten verleiden de ADHD'er continu, zoals een satanische meesteres, en uiteindelijk gaat de ADHD'er er zelfs 'van houden'. Het is heel moeilijk deze stroom gedachten te stoppen, maar door bewustwording en aanhoudende inspanning kunnen ze verdwijnen. Hierbij is de hulp van een psychotherapeut absoluut geen overbodige luxe.
Wees royaal met complimenten en aanmoedigingen
Sla de positieve woorden op in je hoofd en speel dit 'bandje' vaak af. Zoek naar positieve dingen die je dagelijks tegen je partner en jezelf zegt. Bouw elkaars zelfvertrouwen bewust en weloverwogen op. Aanvankelijk zal het geforceerd en vreemd aanvoelen, maar na een tijd zal het beiden een goed gevoel geven. Een blijvend positief effect is het resultaat.
Leer beiden hoe je je humeur kunt beheren
Vooruitlopen op gebeurtenissen kan een ADHD'er helpen om te gaan met de hoogte- en dieptepunten in het leven. Wanneer je bij voorbaat weet dat wanneer je zegt "Goedemorgen, schat" het antwoord zal luiden "Laat me met rust!", is het eenvoudiger hiermee om te gaan. En wanneer de ADHD'er iets over zijn/haar humeur heeft geleerd, kan de reactie op "Goedemorgen, schat", "Ik zit in een van mijn ADHD-dips" zijn. Dit is beter dan de ander aan te vallen.
Maak kwaliteitsttijd voor elkaar
Wanneer je hier speciaal tijd voor moet vrijmaken, ruim dan tijd hiervoor in! Het is een vereiste. Veel mensen met ADHD gedragen zich als kwikzilver; zo heb je ze, zo zijn ze onbereikbaar. Goede gesprekken voeren, uitdrukken van genegenheid, gezamenlijk problemen aanpakken, samen spelen en plezier hebben, zijn dé ingrediënten van een goede relatie. Zorg ervoor dat jullie een aantal maal per week dus écht samen zijn.
Gebruik ADHD nooit als excuus!
Beide partners hebben de verantwoordelijkheid voor hun eigen doen en laten. Maar, ook al is ADHD geen excuus, kennis over het syndroom kan ontzettend veel toevoegen aan het elkaar begrijpen.
Met dank aan Hersenstorm.
Meer over AD(H)D?
Zie ook: Gouden tips AD(H)D en partnerrelatie deel 2
ADHD heeft nadelen en vooral ook voordelen!
19 Waarheden die mensen met ADHD willen dat je begrijpt
Samen leven met AD(H)D – Boekentip voor partner
Voelt jouw hoofd vaak vol? Boekentip.
Negatieve relatiepatronen? Op zich niet erg. Wel als je erin blijft en er sprake is van een spiraal naar beneden. Misschien zeg jij net als het lied in onderstaande video: Duurt lang! Of "Daar gaan we weer. Altijd hetzelfde liedje". Jullie zitten vast en komen niet verder. De meeste mensen herkennen zich in het patroon van de afbeelding. (Klik op de afbeelding voor vergroting). Hoe dan ook, het is mogelijk om negatieve patronen te doorbreken met EFT-relatiegesprekken!
Het vollehoofdenboek 1e druk is een boek van Linde Kraijenhoff uitgegeven bij Acco Uitgeverij B.V.. ISBN 9789492398024