Veiligheid – Verrijk je Relaties

Invloed veilige en onveilige hechting op relaties

Hechting en onveilige hechting als oorzaak van moeite met relaties

De termen “hechting” en “onveilige hechting” worden vaak genoemd als oorzaak van de moeite die je kan hebben met relaties. En helaas is dat ook de realiteit. De wijze waarop je in je jonge jaren bent gehecht aan je ouders en andere belangrijke anderen, speelt een grote rol in je latere liefdesleven. Gelukkig is ook gebleken dat onveilige hechtingsstijlen veranderbaar zijn.

Wat is de invloed van hechting nu eigenlijk?

De eerste, en ook bekendste onderzoeker die de invloed van hechting onderzocht, was de psychoanalyticus Bowlby. Bowlby ontdekte dat hoe we als kind een band krijgen met onze ouders, sterk overeenkomt met hoe we als volwassenen een band met onze partner opbouwen.

Als mensen zich dus niet goed hebben kunnen hechten aan hun ouders zie je dat terug in latere relaties. Deze verlopen vaak stroef en met veel conflicten. Maar onveilige hechting zorgt niet alleen voor problemen in de relatie. Wij hebben gemerkt dat onveilige hechting ook het aangaan van een nieuwe relatie enorm kan hinderen.

De relatie met de ouders bepaalt je hechtingstijl

Problemen in de hechting kunnen bijvoorbeeld ontstaan doordat ouders ten tijde van de opvoeding zelf teveel problemen hadden. Denk aan een situatie waarin moeder depressief is, of vader aan de drank is. Misschien hebben ze een tijd lang geen aandacht voor hun huilende baby of peuter. Het kan ook zijn dat ouders het sowieso lastig vonden om met de emoties en behoeftes van hun kind om te gaan. Bijvoorbeeld omdat ze dat zelf nooit geleerd hebben. Hun gedrag kan door een kind als afwijzend en onveilig worden ervaren. En dankzij onveilige ervaringen in de jeugd, kunnen we ons in het heden onveilig voelen in (het opbouwen van) relaties. Wat voor een “hechtingstijl” je vroeger hebt ontwikkeld, is dus heel belangrijk.

Veilige hechting

Mensen met een veilige hechtingsstijl zijn opgegroeid met ouders die voldoende liefde en aandacht gaven. Zij voelen zich later over het algemeen zelfverzekerd in de liefde. Zij zijn niet bang voor intimiteit of afhankelijkheid. Maar ook zijn ze niet snel bezorgd om verlaten te worden of alleen te zijn.

Marieke is veilig gehecht
“Ik ben sinds kort een leuke man tegen gekomen. Ik wil hem graag vaker zien, want we hebben het ontzettend leuk samen. Wat ik graag wil is ontdekken of we nog meer met elkaar gemeen hebben, in ieder geval kan ik er nu erg van genieten. Ik heb wel ontdekt dat hij soms wat ongeduldig is en wel erg dominant kan zijn, maar ja, iedereen heeft mindere eigenschappen. Dit weekend ga ik een weekend weg met vriendinnen, maar daarna kunnen we vast snel weer afspreken.”

Onveilige, angstige hechting

Mensen met een onveilige hechtingsstijl zijn simpel gezegd onder te verdelen in mensen met een angstige hechtingstijl of een vermijdende hechtingsstijl. De eerste groep, mensen met een angstige hechtingstijl (ook wel ambivalente/gepreoccupeerde hechtingsstijl genoemd), zijn vaak open over hun gevoelens en zoeken snel intimiteit. Zij ervaren al vroeg in een relatie een sterke behoefte aan een partner. Ze voelen zich alleen maar een half mens. Daarom zoeken ze veel bevestiging en kunnen ze snel argwanend of jaloers zijn of claimend gedrag vertonen. Verlatingsangst speelt een grote rol.

Saskia is onveilig angstig gehecht

“We zijn nog maar twee jaar getrouwd en hebben veel ruzie. ar kort, maar ik ben behoorlijk verliefd. Ik ben constant met hem bezig. Gisteren hadden we een hele leuke avond samen. Maar nu heeft hij al de hele dag én avond niets laten horen. Ik kijk elk kwartier om mijn telefoon, maar steeds niets. Eerst probeerde ik allerlei redenen te verzinnen waarom hij geen contact opneemt, maar nu word ik steeds bozer. Wat denkt hij wel: eerst zegt hij allemaal leuke, lieve dingen en nu laat hij me gewoon stikken. Hij vindt me gewoon niet belangrijk. Misschien moet ik hem maar appen dat ik er gewoon mee kap!”

Onveilig vermijdende hechting

Hans Gierkink over vermijdende hechting (bindingsangst) in Boer zoekt vrouw

Mensen met een onveilig vermijdende hechtingstijl vinden nauw contact met anderen niet erg prettig. Ze bewaren graag afstand in een relatie. Ook vinden ze het erg onprettig als ze het gevoel hebben dat de ander wat van ze verwacht. Mensen met deze hechtingsstijl worden vooral door ratio gestuurd en proberen vaak te bedenken in plaats van te voelen of de ander de moeite waard is. Ze trekken zich vaak terug als ze voelen dat ze onder druk komen te staan. Bindingsangst speelt een grote rol.

Bart is onveilig vermijdend gehecht
“Ik ken haar nog maar 3 maanden, en ik vond haar erg leuk. Even vroeg ik me zelfs af of ik verliefd was. Maar gisteravond voelde ik me ineens benauwd. Ze had het erover dat ze wilde dat ik mee ging naar een feestje met al haar vrienden. En ze had het ook al over samen op vakantie. Daar ben ik nog helemaal niet aan toe. Ze doet me denken aan mijn ex, die claimde me ook altijd zo. Ik wil me gewoon vrij kunnen voelen en dat doe ik nu niet meer. Dit is volgens mij een teken dat ik er beter mee kan stoppen, als ik nu al dit soort twijfels ervaar. Ik weet ook eigenlijk helemaal niet of ik haar echt wel zou leuk vind, gisteren viel me eigenlijk ook ineens op dat ze soms heel raar kan praten…”

Onveilige hechting is een aandachtspunt bij de start van een relatie

Als je een onveilige hechtingsstijl hebt, ben je overbezorgd dat nabijheid en verbondenheid leidt tot afwijzing. Dit kan in alle fases in een relatie een rol spelen. Maar juist in een startende relatie, waar onzekerheid nog een grote rol speelt, kan de onveilige hechting je parten spelen. De angst kan er zelfs toe leiden dat je maar liever single blijft. Gelukkig is er wel wat aan te doen.

Oplossingen voor onveilige hechting

Uit onderzoek is gebleken dat je hechtingsstijl veranderbaar is. Door bijvoorbeeld langdurig in een relatie te zitten met iemand met een veilige hechtingsstijl, kan de invloed van je ervaringen in je jeugd afnemen. Daarnaast kun je ook zelf zorgen dat de onveilige hechting een minder negatieve invloed heeft op je relaties. Dit laatste kan al dan niet onder begeleiding.

Wil je iets doen aan de invloed van onveilige hechting? Dan is het in de eerste plaats van belang bewust te zijn van wanneer deze onveilige hechtingsstijl een rol speelt: Is het met name als je net iemand ontmoet, of blijft het in je hele relatie parten spelen? En hoe uit het zich bij jou?

Herken je eigen signalen

Heb je een vermijdende stijl dan wijs je misschien al iedereen af voordat je echt in een relatie stapt. Het kan zich ook uiten doordat je steeds blijft twijfelen of je huidige partner wel de ware is.

Heb je een angstige stijl, dan kan je onzekerheid vooral in het begin van de relatie tot claimend of onzeker en aangepast gedrag leiden. Maar het kan zich ook verder in de relatie uiten in overdreven jaloezie of verlatingsangst.

Dit is bij iedereen anders en het is handig als je jouw patronen kent.

Zelfvertrouwen versterken

Heb je moeite om je veilig te hechten in je huidige relaties, dan speelt er ook vaak een gebrek aan (zelf)vertrouwen. Je vind jezelf niet de moeite waard en/of hebt het gevoel dat anderen niet te vertrouwen zijn. Door beperkende overtuigingen en negatieve gedachten over jezelf en anderen te verminderen en een positiever zelfbeeld te ontwikkelen, kun je ook zekerder en met meer vertrouwen relaties aangaan. Ook hierbij kan singlecoaching je helpen.

Niet meteen handelen op je impulsen

Uit een onveilige hechtingsstijl komt in (beginnende) relaties niet effectief, en soms zelfs schadelijk gedrag voort. Zo zagen we in de eerdere voorbeelden dat Saskia met een onveilig angstige hechtingsstijl haar net nieuwe partner steeds wilde appen om bevestiging. En ze wilde plotseling stoppen met de relatie als ze die bevestiging niet kreeg. En dat Bart met een onveilig vermijdende hechting afstand wilde nemen of eveneens stoppen met de relatie. Als je eenmaal weet dat dit voortkomt uit onveilige hechting, dan kun je patronen doorbreken door er niet automatisch op te acteren. Doe in plaats daarvan iets anders, hoe veel moeite en angst dat soms met zich meebrengt. Op de lange termijn levert dit immers veel op!

Communiceer erover

Als je je bewust bent van je eigen patronen, communiceer er dan over met je partner. Spreek uit waar jij je prettig bij voelt en leg uit waarom je soms op een bepaalde wijze reageert. Als je je emoties deelt worden ze vaak vanzelf minder overheersend. Open communicatie en onderling begrip kunnen veel problemen oplossen én voorkomen!

Zoek hulp

Duidelijk is dat je onveilige hechtingsstijl soms veel last kan veroorzaken en soms ben je gebaat bij verdere hulp of ondersteuning. Wil je samen therapie, ga dan naar een EFT-relatietherapeut. Bij deze methode staat hechting centraal en dat jullie je in het hier en nu veilig met elkaar leren verbinden. Je krijgt zicht op de patronen waarin jullie verstrikt zijn geraakt, hoe jullie daaraan zelf bijdragen en hoe jullie op dieper niveau écht contact met elkaar kunnen maken. Wil jij een diepere en rijkere relatie? Neem contact met mij op en kom langs voor een intakegesprek. Verrijk je Relaties helpt je graag!

Tekst grotendeels overgenomen van de site van Singlecoaching.nl

Boeken- en filmtips:

Onderwerpen boek De uitdaging van de liefde:

Dag 1. De liefde is geduldig/Dag 2. De liefde is vriendelijk/Dag 3. De liefde is niet egoïstisch
Dag 4. De liefde is attent/Dag 5. De liefde is niet grof/Dag 6. De liefde is niet prikkelbaar
Dag 7. De liefde gelooft het beste/Dag 8. De liefde is niet afgunstig/Dag 9. De liefde maakt een goede eerste indruk/Dag 10. De liefde stelt geen voorwaarden/Dag 11. De liefde koestert/Dag 12. De liefde laat de ander winnen/Dag 13. De liefde strijdt eerlijk/Dag 14. De liefde vindt vreugde/Dag 15. De liefde geeft eer/Dag 16. De liefde doet voorbede/Dag 17. De liefde bevordert intimiteit/Dag 18. De liefde wil begrijpen/Dag 19. De liefde is onmogelijk/Dag 20. De liefde is Jezus Christus/Dag 21. De liefde vindt voldoening in God/Dag 22. De liefde is trouw/Dag 23. De liefde beschermt altijd/Dag 24. De liefde tegenover begeerte/Dag 25. De liefde vergeeft/Dag 26. De liefde voelt zich verantwoordelijk/
Dag 27. De liefde bemoedigt/Dag 28. De liefde brengt offers/Dag 29. De motivatie van de liefde/
Dag 30. De liefde brengt eenheid/Dag 31. De liefde en het huwelijk/Dag 32. De liefde vervult seksuele behoeften/Dag 33. De liefde vult de ander aan/Dag 34. De liefde prijst de godsvrucht/Dag 35. De liefde legt verantwoordelijkheid af/Dag 36. De liefde is Gods Woord/Dag 37. De liefde is eensgezind in gebed/Dag 38. De liefde vervult dromen/Dag 39. De liefde volhard/Dag 40. De liefde is een verbond

Veiligheid in liefde en relaties

Veiligheid. Dit is een van de belangrijkste voorwaarden voor een intieme relatie. Hoe veilig is het in jouw relatie(s)? En hoe veilig ben jij voor de ander en is de ander voor jou? Maar wat is nou veiligheid? En hoe kun je zorgen voor veiligheid? Daarover gaat het in dit artikel. En aan het eind volgt een aantal tips. Veiligheid heeft te maken met jezelf en met de ander. Oftewel: innerlijke veiligheid en relationele veiligheid.

Innerlijke veiligheid

Innerlijke veiligheid is de ruimte voelen om te durven spreken en om jezelf te zijn.

Als je je grenzen niet durft te voelen of je voelt ze wel, maar durft ze niet aan te geven. Dan liggen negatieve overtuigingen daaraan ten grondslag. Daarvan ben je je vaak niet bewust. Een voorbeeld van een overtuiging is: “Ik ben niet goed genoeg”, “Ik doe het nooit goed”, “Ik ben niets waard”. Dit komt voort uit angsten. B.v. de angst om niet geaccepteerd te worden zoals je bent. Deze angsten zijn niet zomaar in je leven gekomen. Ze zijn ontstaan in een periode, vaak in je kindertijd, waarin je niet kreeg waar je naar verlangde. Je kunt dan het gevoel hebben dat je niet goed genoeg bent. En je reageert daarop met heel goed je best doen en van je af slaan (letterlijk of met woorden) als je straf kreeg. Of je zette je tanden op elkaar en dacht: “Mij krijg je niet klein. Ik moet sterk zijn”. Dat zijn, vaak onbewuste verdedigingsmechanismen om met je angst om te gaan.

Innerlijke veiligheid is voelen waar jouw grenzen liggen en deze durven aangeven

Grenzen aangeven is voor veel mensen een klus. Vooral als er in het verleden behoorlijk over jouw grenzen is heengegaan, zoals bij seksueel misbruik of fysiek of lichamelijk geweld. Als je niet is geleerd om te voelen wat gezonde grenzen zijn, wat van jou is en wat van de ander is, kan dit later in je leven voor veel problemen zorgen. Als je geen grenzen hebt of ze moeilijk kunt aangeven, walsen anderen snel over je heen of ben je vooral geneigd te luisteren naar wat anderen zeggen of je opdragen. Waar blijf je dan nog? Durf jij te voelen wat je echt nodig hebt en dit aan te geven? Bij het durven aangeven van grenzen is het ook belangrijk, dat je gehoord wordt en dat de ander bereid is te luisteren naar jouw ervaring. Kun jij écht luisteren naar de ander? Kun jij jouw mening/oordeel los laten? Kun jij luisteren zonder meteen met oplossingen te komen of met een oordeel of verwijten? Zonder te vertellen wat de ander anders moet doen? Kun jij de ander ontvangen in wie hij is op dat moment? Het gevoel van niet ontvangen worden, kan in de ander zitten maar ook daadwerkelijk in jou als ontvanger aanwezig zijn. Het is dus belangrijk om je aannames te checken!

Relationele veiligheid

Relationele veiligheid is voelen en ervaren dat jouw grenzen ontvangen worden Daarvoor is het belangrijk dat de ander kan voelen wat jouw grenzen zijn en daar gehoor aan geeft. Dat er rekening gehouden wordt met jouw grenzen. Je hebt als partners of collega’s dus beiden te maken met veiligheid. Veiligheid creëer je niet alleen door te werken aan je eigen innerlijke overtuigingen, dat doe je ook samen door open te staan voor elkaar en bereid zijn naar elkaar te luisteren. Echt luisteren om de ander te begrijpen en rekening te houden met elkaar. Dat betekent ook niet zomaar altijd je zin doordrijven omdat iets goed voor jou is of voelt. Relationele veiligheid is voelen waar de grenzen van de ander liggen, deze erkennen en hierop anticiperen Om dit te kunnen is empathie nodig en inlevingsvermogen. Je hart openzetten in plaats van in je hoofd te blijven met al jouw gedachten over hoe iets zou moeten zijn. Afstemmen doe je met je lichaam en niet met je hoofd. In je hart huist de liefde. De liefde zorgt ervoor dat de liefde stroomt en maakt je zacht.

In het centrum van het speelveld ligt de Eigen Verantwoordelijkheid

Neem verantwoordelijkheid voor jouw acties. Verbeter de wereld begin bij jezelf! Jij bent verantwoordelijk voor wat je doet/zegt. En durf uit te proberen om het anders te doen dan voorheen. Acht tips om veiligheid in je relatie te creëren:

Durf je kwetsbaar op te stellen. Bedenk dat de ander net als jij een mens is en ook het beste wil in de relatie.
Keer naar binnen en voel wat je verlangens van het moment zijn.
Geef aan wat je nodig hebt. Spreek je eerlijk uit: Wat ik graag zou willen is… Wat ik nodig heb is…Gun jezelf en de ander tijd
Check je aannames en stop met gedachten lezen. Je kunt dat niet. Zeg wat je voelt of denkt: ‘ik denk dat jij denkt dat ik… klopt dat? – ik merk dat er bij mij iets gebeurt dat ik lastig vind, namelijk…’
Stap uit je oordeel en bedenk wat de positieve bedoelingen van de ander zouden kunnen zijn.
Voel waar je grenzen liggen. Luisteren naar de signalen van je lichaam. Krijg je zweethanden? Hoe voelt het in je buik? Je lichaam heeft je iets te vertellen!
Voel je angst en toon je moed. Je laten leiden door je angst brengt je niet verder. Open je hart, voor jezelf en voor de ander.
Speel met de bewegingsruimte die er is. Neem niet alles te zwaar want perfectie bestaat niet. Humor maakt het lichter.

Ook interessant: Communicatietip: Laat OMA thuis