Heftige Opmerkingen: Hoe Ga Je Daarmee Om?

In het dagelijkse leven kun je geconfronteerd worden met heftige opmerkingen van b.v. een collega, een vriend, je manager of je partner. De heftigheid kan zitten in de manier waaróp de opmerking wordt gemaakt. De persoon kan bijvoorbeeld heel boos zijn door te schreeuwen of hij kan zich zeer somber of terneergeslagen uiten. Het heftige van zulke opmerkingen kan óók zitten in wát de persoon zegt.

Reflexreacties

Voor mij is omgaan met heftige opmerkingen soms best een uitdaging. Hoe is dat bij jou? Misschien herken je het wel dat je soms schrikt of dat op een andere manier een opmerking je raakt. Het beïnvloedt je emotioneel.
Je kunt op heel veel manieren een opmerking interpreteren. Stel dát de ander boos overkomt of somber of terneergeslagen is. En je vindt dat de ander niet zo negatief moet zijn. Misschien is je eerste reflex dat je ingaat tegen de opmerking. Je voelt dan de neiging opkomen om:

1. de negatieve interpretatie te betwisten (“Ik denk dat je dat niet goed ziet”)
2. rechtstreeks de negatieve emoties proberen te veranderen (“Kop op, zie je het nu niet iets te somber?”)
3. het drastische gedrag te ontraden (“Dat zou het domste zijn wat je kunt doen, zo gooi je je eigen glazen in!”).

Dit soort reacties kan reflexmatig in ons opkomen maar ze werken vaak niet goed. Heb jíj in de gaten welk effect dit soort reacties op de ander hebben?

Als je dit soort reacties geeft, dan is de reactie van de ander meestal verzet. Dit kan er mee te maken hebben dat ze het gevoel hebben dat je hun situatie niet serieus neemt en dat je miskent wat ze zeggen en voelen. Een signaal daarvan is, als de persoon gaat herhalen wat diegene al eerder zei. Vaak gebeurt dit dan op een nog iets heftigere manier. Het is protest/verzet en een poging om alsnog gehoord te worden.
Als jíj meestal op dezelfde manier reageert, ontstaan er negatieve patronen. Maar hoe blijf je daar nu uit?

Wat is de reden dat je dat zo zegt?

In situaties waarin iemand jou confronteert met heftige opmerkingen kan het handig zijn om een standaard manier van reageren te hebben waar je op kunt terugvallen. Deze standaardmanier kan je helpen om je niet mee te laten slepen door je eigen reflexen, opvattingen en emoties. Het is eigenlijk een soort tellen tot 10, maar dan anders. Zo’n standaard manier kan het stellen van een vraag zijn. Via zo’n vraag probeer je niet direct het perspectief van de ander te veranderen. In plaats daarvan parkeer je je eigen reflexen, opvattingen en emoties. Dat is echt al een kunst op zich! Als je dát kunt, kun je onderzoeken wat de ander bedoelt door het stellen van een vraag. Hier zijn enkele voorbeelden van een vraag en hóe je dit kunt stellen:

• Wat is de reden dat je dat zo zegt?
• Dat zeg je vast niet zomaar… Kun je me iets meer vertellen over wat de reden is dat je dat zo zegt?
• Je heb vast een goede reden om dat zo te zeggen. Kun je me iets vertellen over die reden?

Het effect van een onderzoekende vraag

Door dit soort vragen merkt de persoon dat je zijn perspectief serieus wilt nemen. Terwijl de persoon de vraag begint te beantwoorden, beginnen er vaak drie dingen te veranderen. Ten eerste begint de persoon meestal al iets rustiger te worden. Dit heeft er onder andere mee te maken dat uitleggen en boos zijn, moeilijk samen gaan. Het uitleggen zelf is al nuttig dus. Ten tweede begint de inhoud van wat de persoon vertelt meestal ook al iets te verschuiven. De inhoud kan al iets afzwakken in heftigheid. Ten derde begint het vertrouwen van de persoon toe te nemen dat praten met jou zinvol zou kunnen zijn en dat je oprecht probeert bij te dragen aan een oplossing.

Wat is de functie van heftigheid?

De heftigheid van opmerkingen kunnen we misschien het beste interpreteren als een alarmbel. Via de heftigheid probeert de persoon onze aandacht te trekken voor iets wat voor die persoon heel belangrijk is en wat volgens hem helemaal mis loopt of dreigt te lopen. We kunnen de heftigheid dus zien als functioneel. We hoeven niet al te erg te schrikken van de heftigheid. We moeten er wel op reageren maar we hoeven meestal niet bang te zijn dat de persoon in het vervolggesprek onwrikbaar vast blijft houden aan zijn heftige inhoud en vorm. Als je eenmaal serieus onderzoekt waarover de ander het heeft, is er meestal geen reden meer om zo heftig te blijven praten.

Lees ook eens mijn andere blogs op het gebied van communicatie.