Zelfbeeld, zelfaanvaarding, zelfvertrouwen
Zelfaanvaarding, zelfvertrouwen en zelfontplooiing zijn erg belangrijk in onze maatschappij. Toch blijken veel mensen identiteitsproblemen te hebben. Zij hebben moeite met zelfaanvaarding en zelfvertrouwen. Hoe komt dit? Hoe is dit te veranderen?
Zelfbeeld en zelfaanvaarding: een eerlijk beeld van jezelf
Zelfaanvaarding heeft alles te maken met een eerlijk beeld hebben van jezelf. Als je problemen hebt met je identiteit, is het eenvoudiger om negatieve eigenschappen van jezelf te bedenken dan positieve. Vaak weet je precies wat je verkeerd doet, of waar je niet zo goed in bent. Maar waar je kwaliteiten liggen, vind je waarschijnlijk moeilijker vast te stellen.
Hulp bij zelfaanvaarding en zelfvertrouwen
Vind je het moeilijk om jezelf te aanvaarden? Graag wil ik je helpen. We gaan met elkaar in gesprek over o.a.: Hoe is je zelfbeeld? Wat zijn je sterke en minder sterke kanten?
Het zelfbeeld is anders dan het ideaalbeeld
Mensen met een negatief zelfbeeld zijn geneigd zich te spiegelen aan een ideaalbeeld dat zij zich voor ogen houden, maar waaraan zij niet (kunnen) voldoen. Dit ideaalbeeld bepaalt voor een groot gedeelte het zelfbeeld en vooral ook hoe men zichzelf waardeert en accepteert.
Het ideaalbeeld ontstaat door zelfbepaalde normen
Het ideaalbeeld is een bepaalde norm die wij voor onszelf of voor anderen stellen en waarvan we vinden dat daaraan voldaan moet worden:
- Lichamelijk terrein: schoonheidsideaal
- Intellectueel terrein: intelligentieniveau, intellectuele bekwaamheden, beroepsniveau
- Psychosociaal terrein: tevredenheid met bezit, aantal vrienden, kwaliteit van relaties, sociale bekwaamheid, creativiteit
- Geestelijk terrein: norm waaraan het geestelijk leven moet voldoen
Wanneer dit allemaal voldoet aan ‘die en die’ norm/hoogte, dán vind ik mezelf of de ander aanvaardbaar.
Een grote kloof tussen ideaalbeeld en zelfbeeld
Bij een verminderd zelfvertrouwen is er vaak een grote kloof tussen het ideaalbeeld en het zelfbeeld. Het ideaalbeeld wordt de geldende norm waaraan men in eigen beleving niet voldoet.
Vaak heeft men daarnaast de neiging om de lat van het ideaalbeeld ook steeds hoger te leggen: de zelf gestelde norm wordt nooit bereikt, de persoon vindt zichzelf niet de moeite waard.
Oorzaak identiteitsproblemen
De oorzaak van deze identiteitsproblemen kunnen we meestal voor een deel terug vinden in onze jeugd. De boodschappen die we meegekregen hebben van onze ouders, school, kerk, e.d. spelen een belangrijke rol.
Voorbeelden van identiteitsproblemen
Als je regelmatig te horen hebt gekregen dat je bijv. te dom, te dik of te weinig spontaan was, ben je daar in gaan geloven. Het kan ook zijn dat er in je opvoeding vooral aandacht werd besteed aan de dingen die je niet goed deed. Er werd daarbij voorbij gegaan aan wat wel goed ging, aan de kwaliteiten die je hebt.
Herken je dat je problemen hebt met zelfaanvaarding/zelfvertrouwen die hun oorsprong vinden in je jeugd? Zoek je hiervoor christelijke hulpverlening?
Verkeerde denkpatronen
Bij identiteitsproblemen is er vaak sprake van verkeerd aangeleerde denkpatronen en daardoor van een irreëel beeld van zichzelf. Verkeerde denkpatronen zorgen o.a. voor gebrek aan zelfvertrouwen, spanning en faalangst.
Valkuilen voor zelfaanvaarding
Verkeerde denkpatronen noemen we ook wel valkuilen, omdat we heel makkelijk in deze aangeleerde denkpatronen terug vallen. Voorbeelden van dergelijke valkuilen zijn:
- Jezelf vergelijken met een ander: “Ik ben minder dan hij/zij, want hij/zij kan beter…”
- De lat voor jezelf hoog leggen: “Ik ben pas de moeite waard als ik meer presteer” of: “Ik mag geen fouten maken.”
- Jezelf onderuit halen: “Ik kan niets” of “Daar ben ik te dom voor.”
- Onredelijke gedachten die je als uitgangspunt hebt: “Iets positiefs over jezelf zeggen is hoogmoedig of arrogant.”
Bijbelse grond voor zelfaanvaarding en zelfvertrouwen
Omdat wij als mens geschapen zijn naar Gods beeld, mogen we weten dat we waardevol zijn voor Hem.
Verandering van denken is nodig
Om tot zelfaanvaarding te komen, is het nodig om reëler over jezelf te gaan leren denken. Je mag jezelf gaan aanvaarden als de persoon die God bedoeld heeft. Dit gaat niet van de één op de andere dag, maar is een levenslang proces.
Hulp bij zelfaanvaarding en zelfvertrouwen
In de hulpverlening zal o.a. worden stilgestaan bij: Wat zijn je sterke en minder sterke kanten? Hoe is je zelfbeeld? Wat betekent het geloof voor jou in relatie tot je identiteit? Wat is het doel van jouw leven? Welke gaven en talenten heb je gekregen? Hoe en voor wie besteed je deze?